آشنایی با رشته اقتصاد بهداشت

اقتصاد بهداشت در ایران و خارج از کشور

درکشورهای توسعه یافته و انگلیسی زبان ، این دوره به طور عمده با اصطلاح Health Economics  شناخته شده است . اقتصاد سلامت در خارج از کشور شامل گرايش های متفاوتی مانند سياستگذاری سلامت ، اقتصاد بيمه درمان ، ارزيابی فناوری های سلامت و… است .

اقتصاد سلامت در ايران نزديک به 10 سال پيش در مقطع کارشناسی ارشد برای اولين بار در دانشکده مديريت و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی ايران دانشجو پذيرفت در حال حاضر دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد نيزدراين مقطع دانشجو می پذيرند.

همچنين دکتری تخصصی اين رشته نيز از سه سال گذشته در دو دانشگاه علوم پزشکی ايران و تهران ارائه می شود . در دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته رشته اقتصاد سلامت به موضوعاتی از جمله آموزش و کاربرد ابزار و مفاهیم علم اقتصاد در عرصه های گوناگون سلامت و تحلیل عرصه های تولید ، مصرف و سیاستگذاری در بخش سلامت پرداخته می شود. بازار سلامت و ذینفعان اصلی آن، تحولات، منابع موجود و محدودیت های این بازار ، نیاز و اولویت های سلامت جمعی در دستور کار اقتصاد سلامت بررسی شده و در تحلیل آنها از رویکردهای اقتصادی نظیر بهینه سازی استفاده از منابع ، بیشینه سازی سود حاصله ، کمینه سازی هزینه ها و تامین کارایی و عدالت و کیفیت استفاده می شود .

بطور خلاصه می توان گفت علم اقتصاد سلامت ، بازارهای تولید و مصرف کالا و خدمات سلامت را به طور جامع و با توجه به کمیابی منابع  مورد مطالعه قرار می دهد.

اهداف کلی کارشناسی ارشد اقتصاد بهداشت

دوره كارشناسي ارشد اقتصاد سلامت به گونه‌اي طراحي شده است كه دانش آموختگان آن بتوانند با توجه به شرايط و موقعيتهاي موجود كشور در زمينه هاي گوناگون، مسئوليتهاي طراحي مدل هاي اقتصاد سلامت و ارزيابي‌هاي جامع پروژه‌هاي بهداشتي را برعهده بگيرند.

زير بناي تئوريك اين دوره نه تنها باعث ارتقاي سطح دانش اقتصاد سلامت در كشور خواهد شد، بلكه پشتوانه مناسبي است در جهت تدوين و بررسي الگوهاي اقتصاد سلامت متناسب و بهبود نظام برنامه ريزي كشور در اين زمينه. انجام مشاوره و پذيرش مسئوليت در زمينه هاي سياستگزاري،طراحي استراتژي و مديريت توسعه نظام بهداشت و درمان وهمچنين انجام مطالعات تطبيقي وشناخت فنون نوين در پيشبرد سطح اقتصادبهداشت درايران، ازجمله مهمترين قابليت هاي فارغ التحصيلان اين دوره به شمار مي‌آيد.

هدف اصلي دوره به طورخلاصه،گسترش دانش (اقتصادبهداشت) وتربيت متخصصان و پژوهشگراني است كه ضمن شناخت بنيادهاي نظري علم اقتصاد و مسايل بهداشت و درمان، مهارت لازم را براي فعاليت گوناگون آموزشي، پژوهش و خدماتي در زمينه بهداشت و درمان كسب نموده باشند. آنچه مسلم است موضوع نياز اساسي به خبرگان اقتصاد سلامت در راه دستيابي به يك «نظام ملي» بهداشت و درمان مي‌باشد كه در كنار ساير تخصص هاي لازم در اين زمينه بايد به تهيه و ارزيابي يك الگوي «پايدار» (به مفهوم فراگير آن) تلاش ورزند.

وضعیت  اقتصاد سلامت  در جهان

در حال حاضر رضایت کامل از نظام سلامت در هیچ کشوری دیده نمی شود. این وضعیت در کشورهای در حال توسعه ( بویژه آسیای میانه ؛ افریقا ، آمریکای لاتین ) با توجه به محدودیت منابع و گسترش بعضی از بیماریهای پرهزینه ( به طور مثال بیماری ایدز در آفریقا ) جلوه بیشتری دارد و لذا عرصه های آموزش اقتصاد سلامت و مدیریت اقتصادی منابع در این کشورها بیشتر مورد نیاز است .

تمایز بین آموزه های اقتصاد سلامت تنها در بین کشورهای فقیر و غنی یا توسعه یافته و در حال توسعه وجود ندارد بلکه رویکردهای اقتصاد سلامت در کشور آمریکایی ها و انگلستان نیز تفاوتهای قابل ملاحظه ای با هم  دارند . در انگلستان تلاش این رشته، طرح شبه بازارها در نظام سلامت ملی  و تلاش برای ارتقاء کمیت و کیفیت مراقبت های سلامت است در حالی که در آمریکا با ایجاد رقایت و مراقبت های مدیریت شده به دنبال دستیابی به این هدف می باشد. علیرغم وجوه مشترک قابل ملاحظه اقتصاد سلامت در کشورهای مختلف ، آموزه های آن ، با تکیه بر کارایی ، عدالت ، کیفیت  هزینه و یا آزادی انسانی و مسئولیت پذیری فردی و یا دولتی تفاوت می یابند.

توانایی ها و قابلیت های فارغ التحصیلان 

فارغ التحصيلان رشته اقتصاد بهداشت مي‌توانند در تمامي سطوح ساختار نظام بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اعم از واحدهاي وزارت متبوع، سازمان هاي وابسته، دانشگاههاي علوم پزشكي كشور و بيمارستانهاي وابسته، شبكه بهداشت و درمان كشور و حتي بخش غيردولتي خدمات بهداشتي و درماني مشغول به خدمت شوند. نقش اين فارغ‌التحصيلان در زمینه های سياست گذاري، برنامه ريزي ، بهبود، توسعه امور مالي و اقتصاد نظام بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كشور بارز است. لذا فارغ‌التحصيلان اين رشته قادر خواهند بود با اتخاذ سياست‌ها و تدابير مالي و اقتصادي  در واحدها و مراكز بهداشتي و درماني و همچنين در آينده نگري ها و برنامه ريزي هاي آتي اين نظام مؤثر باشند.